''Hoe ga je om met pistolen?'', ''Wat doe je als je kind met dino's alle andere dino's dood maakt of vecht als een ninja?'' of ''Dit past toch niet bij mild, natuurlijk of onvoorwaardelijk ouderschap?'' Ik krijg wel eens vragen over ridders of cowboys&indianen, boef&politie, dodelijke gifslangen, roofdieren of moordlustige haaien en speelgoedwapens. Waarom vinden veel kinderen dit zo interessant? Dinosaurussen hebben mijn zoon een paar hele mooie lessen geleerd, daarover lees je in de loop van dit artikel meer. Want agressief spel is heel normaal.
Misschien voelt het ongemakkelijk om je kleine kind met wapens zoals zwaarden en (water)pistolen te laten spelen. We zien het liefst vrolijk, lief en zorgzaam spel bij onze kinderen en af en toe onschuldig stoeien. Maar waarom vinden we vechten en ''piew, jij bent dood!'' roepen eng? Heeft onze aversie te maken met angst dat ons kind later agressief wordt hierdoor? Het zal zien als inspiratie? Het onderscheid niet kan maken tussen echt en nep? Of is het een angst dat de kinderen elkaars grenzen niet kennen, zichzelf bezeren of omdat je het zelf lastig vindt dat je er op moet letten (als ze jong zijn)? Onderzoek eens bij jezelf wat dit spel bij je triggert, dat kan vet interessant zijn om eens over na te denken. Hoe ging dat bij jou thuis vroeger? Wat leverde het op? Wat deed het met jou?
Verbieden?
Kinderen (vooral jongetjes - 60-80%) zoeken deze vorm van spel geregeld op. Ze hebben daar geen speelgoedwapen voor nodig. In het bos vechten ze met stokken als zwaard, ze knutselen een katapult, pijltjesblaaspijp of erwtenschieter of schieten met een stok die op een pistool lijkt. Ze stoeien als wilde dieren, haaien of dinosaurussen. Daar is geen speelgoedwapen voor nodig. Vechten kunnen ze met hun fantasie ook heel heldhaftig maken. Ik hoorde ook midden in de speeltuin, zonder enig speelgoed ineens ''Ik ben een tijger, pas maar op ander scheur ik je in stukken!''. Daar was geen speelgoed voor nodig.
Even ontkrachten
Er is allerlei onderzoek gedaan naar deze vorm van spel en ik heb het een en ander voor je op een rij gezet. Laten we dus eerst even wat angsten wegnemen:
Je kind heeft geen grotere kans een bandiet te worden.
Kinderen gaan niet vaker ruzie maken of vechten met andere kinderen, integendeel zelfs!
Ze kunnen (vanaf een jaar of 3+ steeds meer) prima onderscheid maken tussen vechten en speel-vechten.
Het kind heeft geen kwade bedoelingen, het is geen problematisch gedrag als je kind er dol op is en het is ook niet zo dat kinderen die veel op deze manier spelen het label ''agressief'' moeten krijgen.
Spelen dat je vecht is iets heel anders dan videospelletjes en filmpjes kijken over vechten, want dat kan weldegelijk een negatieve invloed zijn.
Voordelen van vechtspelletjes Dino's hebben mijn zoon geholpen zijn emotionele ontwikkeling vorm te geven in spel. Hij leerde allerlei geschiedkundige en biologische feitjes, maar vooral op emotioneel gebied is hij (door zijn eigen ontwikkeling, onze begeleiding en speelgoed dino's) enorm gegroeid. Waar hij er met 3,5 niet eens naar kon kijken, wilde hij ze allemaal verzamelen toen hij een jaar of 4 was. Dino's waren zijn nieuwe passie. Hij wilde alles weten: wat ze eten, hoe ze uitstierven, hoe ze leefden, maar ook hoe ze vochten en brulden. Tijdens deze ''dino fase'' heeft hij zijn emoties beter leren reguleren. Hij heeft geleerd dat je veel verschillende en sterke emoties en lichamelijke krachten hebt, dan die invloed hebben op je spel (en op anderen), maar dat je die kan doseren in spel. Hij reageerde lange tijd vrij explosief als er iets gebeurde wat hij niet wilde. Dat was wel eens lastig. Maar hij kan dat nu beter reguleren. Hij valt in boosheid niet zomaar meer een ander kind aan, maar gaat gillen of huilen in plaats van slaan of bijten. Een welkome ontwikkeling! Hij kan zijn emoties zijn niet alleen via co-regulatie met ons, maar ook zelf reguleren.
Hij heeft geleerd, mede door te oefenen in dit soort spel, dat hij zijn grenzen ook rustig of door eigen invloed uit te oefenen in het spel, kan aangeven. Dat hij de controle echt niet zomaar verliest. Dat een ander kind grenzen heeft en het belangrijk is die te respecteren, om samen te kunnen blijven spelen. Spelend vechten kan goed zijn voor de ontwikkeling van een kind. Het is geen wangedrag waar we ons hoofd bij moeten schudden. Speel gerust mee, om er juist bij betrokken te blijven en te begrijpen wat er wordt ontdekt in dit spel. Het is een interessante en soms onnodig weggestopte (of schaamtevolle) ontwikkelingsfase die de ruimte zou moeten krijgen.
Ja, het zijn heftige thema's: Dood, angst, goed en kwaad, pijn hebben, verzorging krijgen, macht en machteloosheid... Thema's die via spel verkend kunnen worden. Helemaal op eigen tempo en interesse. Dat is anders dan wanneer je het via een boek of filmpje aansnijdt. Spelen gaat op eigen niveau. Thema's die groot zijn, te groot voor onze kinderen, maar die klein worden gemaakt door henzelf, in spelvorm en verhaallijnen die ze zelf bedenken. Wees er dan ook niet bang voor dat je kind over zo'n thema soms vragen heeft, sta open gesprek toe. Wanneer je de onderwerpen, door het spel af te wijzen, afkeurt, lijkt het alsof het niet over deze thema's mag gaan bij jullie thuis. En dat is denk ik niet wat je wilt.
Schieten, stoeien en zwaardvechten is spel waarbij kinderen grenzen opzoeken, eigen grenzen leren kennen en aangeven. Het hoort er dan ook bij dat de grenzen soms overschreden worden, het toch iets te wild gaat of dat iemand door gaat terwijl jij roept: STOP. Af en toe kan dat gebeuren, net zoals wanneer ze groter zullen zijn. Grenzen aangeven en weten wanneer jouw gevoel zegt: ''stop'', is heel belangrijk. Ook als je later groot bent. Dit soort spel geeft veel ruimte om dat te ontdekken.
Maar ook het respecteren van de grenzen van de ander is iets wat ik duidelijk heb zien groeien bij mijn zoon. Hij keek niet altijd naar de emotie van de ander en rende vooral weg als hij over de grens van de ander was gegaan. Inmiddels zie ik hem rekening houden met de ander, omdat hij het spel wil voortzetten. Dat betekent dat hij met de verwachtingen en grenzen van een ander om moet leren gaan. Overleggen, afspraken maken (eventueel eerst met een volwassene vooraf erbij), voorzichtig zijn, naar de ander blijven kijken en verantwoordelijkheid nemen of sorry zeggen en het goedmaken om samen verder te kunnen. Super interessant dus.
Emotioneel gezien is het dus ook erg interessant. Pakkertje, stoeien, maar ook spellen zoals elkaar achtervolgen met een pistool of jezelf verstoppen als boef; het raakt allemaal gevoelens van angst en spanning. Het op de vlucht zijn en zorgen dat je niet geraakt wordt bijvoorbeeld. Dit kan best een beetje eng zijn als je echt op gaat in het spel. Dit gevoel leren verdragen, zonder meteen te stoppen is iets wat ik mijn zoon heb zien leren. Met het gevoel zijn en toch mee kunnen doen is voor hem een enorme groei geweest. Bang zijn en toch durven.
Wanneer wordt het wel gevaarlijk? Ik denk dat je als ouders snel genoeg in de gaten hebt wanneer jouw kind de grenzen overgaat, zelf zijn grenzen niet aangeeft, gefrustreerd raakt of wanneer het geen speel-vechten meer is. Maak daar goede afspraken over. Speel-vechten is niet pijnlijk en is leuk voor allebei, zelfs ook al ziet het er stoer en wild uit. Ook is het goed om gekleurde pistooltjes te gebruiken. Realistisch lijkende pistolen worden ook door de politie afgeraden ivm verwarring, maar zo kan dat ook in hun hoofd misschien te ''echt'' worden. Er moet een duidelijk onderscheid zijn tussen speel vechten en echt vechten. Praat daarover met elkaar.
Verder is het natuurlijk goed om een paar afspraken te maken. Mijn zoontje van vijf heeft een mini nerf-gun achtig pistooltje. Hij ''Schiet'' daar alleen mee alsof het een bal is die je weg schiet. Soms schiet hij hem tegen een dino aan en roept ''Jij bent dood!''.
De regels zijn nu: 1. Alleen buiten in onze tuin 2. Pas schieten als er niemand voor je staat (dus niet op elkaar) 3. Niet op een gezicht, ogen of in je eigen mond richten 4. Alleen op dingen schieten, niet op dieren of mensen 5. Pistool mag niet mee naar de thuisonderwijsgroep (of school als dat van toepassing was) Bij kleinere kinderen of kinderen die 5 regels niet overzien, zou ik voor 3 duidelijke regels gaan. Wees zuiver met je eigen regels Als ouder is het denk ik heel belangrijk dat je onderzoekt waarom en wat de regels zijn in huis rondom stoeien, vechten en andere speelse vormen van agressie. Spel wat uit een kind zelf komt, is vaak verkennend en fantasierijk. Maar er komt ook veel op kinderen af in deze tijd. Ik verbaas me er af en toe over welke filmpjes en films allemaal voor ''Alle leeftijden'' geschikt zouden zijn. Ik heb een heel andere kijkwijzer voor mijn kinderen dan die algemeen bekend is.
Veel films en filmpjes gaan al op jonge leeftijd over goed en kwaad. Mijn sensitieve zoon is hierin een gevoelige graadmeter geweest. Hij vindt alles wat met die kwade kant te maken heeft eng en spannend en wil het niet zien. Wij vermijden de eerste 7 jaar zoveel mogelijk kinderfilmpjes waarin het voornamelijk draait om het goede en het kwade. Juist omdat we willen dat hij die eerste jonge jaren ontspannen en met veel vertrouwen de wereld tegemoet treed en op eigen tempo (dus niet in filmpjes die op hem af komen) deze onderwerpen kan verkennen. Dat kan via spel in eigen tempo wel ontdekt worden. In Cars, Paw Patrol, Lego City movies, Disneyfilms en zelfs bij de troetelbeertjes en My Little Pony zie je zoveel goed-kwaad scenario's en strijd. We hoeven onze kinderen daar nog helemaal niet aan bloot te stellen of in ieder geval niet zoveel. Er komt zoveel strijd en (ondergrondse) agressie in voor, wat meegenomen kan worden in fysiek spel en waardoor het dan ineens wel te ver gaat. Omdat het kind niet bezig is met aanvoelen en spelen maar naspelen van een agressieve scene. Kijk eens wat vaker mee met je kinderen, zie wat zij zien en of dit ook anders kan.
Natuurlijk gedrag
Vroeger speelden de kinderen van oude stammen ook dat ze op jacht gingen, deden ze hun ouders na. Kinderen stoeien altijd al. Ik denk dat we hierin ook naar de dierenwereld kunnen kijken en onze stoeiende kinderen mogen zien als worstelende aapjes of spelende welpjes. Die bijten en rollen over de grond en af en toe zegt er een ''PIEP'', dat doet zeer. Ze rollenbollen met elkaar om van alles te ontdekken. Dingen die klein lijken als babydier, maar groot zijn als volwassen aap of leeuw. Vechten, gewelddadig spel, krachten en grenzen verkennen is heel natuurlijk gedrag.
Side note: Keur je dit hele thema dus af, dan kan je kind de indruk krijgen dat een natuurlijke behoefte die hij heeft niet goed is en hij dus zelf afgewezen wordt door een stellige mening. Daar sluit meteen het laatste kopje hieronder mooi bij aan.
Verbinding
Ik vind boogschieten en buks schieten zelf ook tof. Beetje mikken, raken, spelen. Doen alsof iemand dood is vind ik niet leuk, maar dat is omdat ik de grote mensen wereld ken. Die kennen zij nog niet. Papa kan zich daar wat meer in mengen, maar op dit moment is het meer een sport dan een spel, dat schieten.Er wordt ook vaak gestoeid en aan ''speelvechten'' gedaan.
Spel waarin vechten, dood of speelgoedwapens voorkomen is hier een gespreksthema, geen verboden goed. Ik vind het “normaal” binnen de emotionele- en spelontwikkeling, houd het luchtig en heb nog vrij makkelijk praten, omdat het hier vooral over mikken, raken en stoeien gaat. Niet over bloed, dood en oorlog. Maar ook dan hoop ik in verbinding te blijven met mijn kind over deze onderwerpen, zonder het af te keuren, wanneer het binnen de veilige grenzen gebeurt.
Ik hoop dat je wat hebt aan deze blog en mijn visie. Hieronder nog wat laatste tips. Ik ben benieuwd hoe jullie hier naar kijken!
Tips:
Biedt het materiaal alleen aan als je kind er zelf mee komt of gebruik gewoon een tak. Speelgoed is niet nodig.
Blijf er open en met oprechte interesse over in gesprek met je kind. Bekijk of beide kinderen de grenzen van elkaar en hun eigen grenzen kennen en duidelijk kunnen maken.
Maak duidelijke afspraken. Stop is stop, nee is nee.
Stopt de ander niet, dan roep je een volwassene om hulp. (Die dan een mooi gesprek over grenzen kan aangaan)
Blijf met elkaar in gesprek, beantwoord vragen respectvol en heb vertrouwen; dit gaat voorbij en is natuurlijk gedrag.
Comentarios